Phát bóng - không phải chuyện nhỏ!

Phát triển là bỏ đi những gì không phù hợp với hiện tại, và đón nhận cái mới phù hợp hơn. Bóng chuyền cũng vậy, trải qua những năm tháng phát triển của mình, bóng chuyền tự thay đổi nhiều lắm, chẳng hạn như luật, phương thức thi đấu. Đặc biệt là kỹ thuật phát bóng, ngày nay chúng ta không còn sử dụng kỹ thuật phát bóng nghiêng mình, xa xưa nữa là phát thấp tay.

Tại thời điểm này, có thể nói tuyệt đại đa số các VĐV không chuyên và chuyên nghiệp đều phát bóng cao tay chính diện. Phát bóng là một đề tài nếu để tôi nói chuyện, có lẽ hết một ngày của các quý vị lắng nghe. Trong bài viết này tôi chỉ khái quát phân tích và mở rộng những gương VĐV phát bóng tốt và cả những VĐV phát bóng không tốt. Phát bóng là một đề tài luôn luôn được các HLV và VĐV nhắc nhở nhau để ghi điểm và hạn chế sức mạnh của đối phương. Ở miền Bắc trước 1975, các VĐV Bưu Điện Hà Nội  nghiên cứu và khá thành công trong vấn đề phát bóng điểm rơi vào vị trí phụ công, triệt tiêu bước đà của chủ công. Sau khi có sự hòa nhập của bóng chuyền hai miền Nam Bắc, với những cách chơi phối hợp nhanh chồng biến hóa của các đội bóng phương Nam, muốn hạn chế cách chơi ấy thì chỉ còn cách phát bóng và tập chung chắn bóng ở khu vực giữa lưới.

Thưa các bạn! 

Phát bóng và bước một giống như bác sỹ với bệnh tật và ngược lại. Nghĩa là Quốc gia hay đội bóng nào phát bóng tốt thì Quốc gia đó, đội bóng đó bước một tốt vì chúng liên quan thúc đẩy nhau. Ở khu vực ĐNA, bóng chuyền Việt Nam là nước phát bóng kém và tự do, dẫn đến bước một kém khi gặp đối phương phát bóng tốt. Nhìn chung, 11 đội bóng nam ngoại hạng của chúng ta mỗi đội có hai đến ba vị trí phát bóng tấn công.

Thường là nhóm các VĐV chủ công phát tấn công, chuyền hai và phụ công phát bóng bay. Ở 11 đội bóng nữ, chỉ có 1 vài VĐV phát tấn công còn lại là phát bóng bay điểm rơi.

Sau đây là danh sách các đội phát bóng khá tốt và chưa tốt:

Các đội phát bóng khá tốt ở nữ là: Bộ tư lệnh thông tin, Geleximco Thái bình, ĐakLak, Than Quảng Ninh, Bình Điền Long An.... Các đội nữ phát bóng chưa tốt gồm: Hóa chất Đức Giang Hà Nội là đội bóng đứng đầu về phát bóng không gây hậu quả cho đối phương. Vì nhóm các VĐV chủ công, có tuổi và thấp, mỏng lực, kết hợp sự dồn lực tiếp bóng chưa tốt. Tuy nhiên, chỉ có Tú Linh là phát tốt nhất Hóa Chất Đức Giang Hà Nội. Tiếp đến là Bambo Airways Vĩnh phúc, Ninh Bình Doveco, Vietinbank....

Các đội bóng nam, nhóm các đội phát bóng tốt gồm: Tràng An Ninh Bình, Sanest Khánh Hòa, Thể Công. Nhóm các đội phát bóng chưa tốt là: Bến Tre, Hà Nội, XSKT Vĩnh Long. Đây là 3 đội bóng có nhiều pha bóng chuyền một cao tay ( búng). Nếu 3 đội này thi đấu vòng tròn với nhau sẽ rất hấp dẫn bởi gần 100% các pha bóng phối hợp nhanh chồng. Còn lại, Lavie Long An, Biên Phòng, TPHCM. Nhóm các đội bóng phát bóng theo tỷ số, thắng thì phát hay thua thì phát dở.

Nguyên nhân của việc các VĐV phát bóng chưa tốt.

Đầu tiên ta xét đến. Thầy nào tớ đấy. Với 22 HLV của 22 đội bóng đều có tâm thức nghĩ đến phát bóng. Nhưng làm thế nào và dạy thế nào, phát bóng vào đâu thì không phải HLV nào cũng giỏi. Phát bóng tốt nhất trong 22 HLV phải kể đến là: Nguyễn Tuấn Kiệt (Bưu điện Hà Nội), Phạm Minh Dũng (Thể Công), Thái Thanh Tùng (Thái Bình), Bùi Quang Ngọc (Thể Công), Trần Đăng Thành (Hà Nội), Trần Văn Giáp (Công an Phú Thọ)... 

Một đội bóng phát bóng tốt không có cách nào khác là đầu tư thời gian luyện tập. Mọi người đều cho rằng phát bóng là kỹ thuật cá nhân nên dẫn đến hướng dẫn hết sức sơ sài. Tôi có đọc tài liệu ở trường ĐH TDTT Từ  Sơn, họ viết sơ sài hơn rất nhiều cũng tài liệu đó ở Kyev.

Các bạn ạ! 

Tôi đơn giản hóa một đối tượng thuận tay phải thôi nhé:

Mọi người sai lầm nghiêm trọng khi không để ý đến cánh tay và khỷu tay, lòng bàn tay trái tung bóng. Bạn tung bóng không rơi thẳng đứng và không rơi đúng vị trí trước trán thì không bao giờ phát bóng tốt được. Phạm Thị Yến là VĐV có thâm niên trong đội tuyển QG nhưng khi tung bóng lên để phát thì bóng rơi vào mang tai. Cánh tay phải cong vẽ một vòng thảm hại. Sai lầm thứ hai là tư thế của chân, giáo án là chân trái bước 1 bước lên trước, hướng các ngón về vị trí mình định phát. Chân phải sau một khoảng bằng vai và nhấc gót dồn lực khi tiếp bóng. Các VĐV thường không để ý đến chân sau thế nào cho vững chắc và dồn lực toàn thân vào trái bóng. Người kết hợp dồn lực tốt nhất khi phát bóng cao tay chính diện là: Ông Nguyễn Mạnh Hùng (Bưu điện Hà Nội) cựu HLV tuyển QG. Tôi có theo dõi 22 đội bóng thi đấu ở giải VĐQG - Cúp Hóa Chất Đức Giang 2022 ở giai đoạn khởi động và thả lỏng. Theo tôi thời gian các đội khởi động cổ tay tiếp bóng đánh xuống sàn là quá ít. Thay vào đó là nghiêng và cúi ném bóng bổ trợ cho sườn và sống lưng. Chính vì vậy các VĐV ngày nay phát bóng bay thường có xu thế vuốt đuổi lòng bàn tay dẫn đến bóng có quỹ đạo ổn định không bay lắc giao động hình Sin. Muốn phát bóng bay trước hết phải có bả vai chắc dừng giật bàn tay đột ngột sau khi vỗ vào tâm giữa trái bóng. Bởi thế, các phụ công và đôi khi chuyền hai phát bóng không có ưu thế. Ngoại lệ có Xuân Thanh (Thể Công), Cù Văn Hoàn (Tràng An Ninh Bình), Ngọc Hoa (Bình Điền Long An)... là những VĐV có kỹ thuật phát bóng bay khó chịu. Phát bóng là một kỹ thuật đòi hỏi phải hiểu biết về vật lý cơ học. Tác dụng lực đột ngột sẽ giúp ta có quỹ đạo bay của trái bóng khó đoán. Nếu bạn đã hiểu một phần về phát bóng xin bạn bắt đầu từ ngày mai hãy tự tập: Tung bóng, tiếp bóng đúng kỹ thuật.

Thưa các bạn! 

Nếu các bạn còn muốn lắng nghe nữa, ở bài viết sau tôi sẽ nói cụ thể phát bóng vào vị trí nào trong sân với đội hình đối phương thế nào? Chia cắt quan hệ chuyền hai với tấn công ra sao? Phát câu vị trí nào, phát dài vị trí số 1 với tình huống nào?

Ảnh:TUẤN RYAN

ĐỖ TÂM